De biologische landbouw is het verbouwen van biologische gewassen waarbij het draait om een duurzame voedselproductie. Men doet met respect zaken en vindt het welzijn van en het ethisch omgaan met dieren belangrijk. De voorwaarden voor biologische landbouw zijn strenger dan die voor de traditionele landbouw en beperken met name het gebruik van bestrijdingsmiddelen, het gebruik van kunstmest en dat van genetisch veranderde organismen (gentechnologie).
Uitgangspunt voor het verbouwen van biologisch voedsel is het idee dat het natuurlijke bodemleven de grond meer vruchtbaar maakt en dat dit leven beïnvloed kan worden. Het gebruik van compost en mest levert een positieve bijdrage aan het bodemleven, terwijl kunstmest, bestrijdingsmiddelen en de inzet van zware machine juiste een negatieve invloed hebben.
Biologische boerderij
De biologische boerderij is het bedrijf waar de landbouw en veeteelt plaatsvindt. In Nederland zijn ongeveer 1400 biologische boerenbedrijven. Naast een winkel doen veel boerderijen ook mee aan biologische markten en sommigen leveren aan restaurants in de regio. Vaak wordt het biologisch bedrijf gecombineerd met een slaapgelegenheid, rondleidingen, educatieve programma’s, een boerderijcamping, kookavonden of proeverijen. Naast dit zijn veel biologische boerderijen ook zorgboerderij. De biologische zorgboerderij is succesvol, doordat het werken met dieren en planten therapeutisch werkt.
Het gebruik van bestrijdingsmiddelen
Synthetische bestrijdingsmiddelen behandelen niet alleen de plaag, maar brengen ook schade toe aan andere dieren of gewassen. Bovendien blijven ze langer in de natuur aanwezig en hebben ze ook op langere termijn negatieve invloeden. Daarom zijn veel bestrijdingsmiddelen niet toegestaan in de biologische landbouw. De EU heeft 15 bestrijdingsmiddelen toegestaan, die meestal bestaan uit natuurlijke gifstoffen of bacteriën.
Om zonder het gebruik van bestrijdingsmiddelen toch rendement uit biologische akkerbouw en tuinbouw te kunnen halen kiest men voor resistente rassen en wordt gebruik gemaakt van vruchtwisseling. Bij vruchtwisseling worden gewassen minder vaak op hetzelfde perceel geteeld. Men hanteert een vruchtwisselingsschema van vijf tot zeven jaar. Mochten er toch ziekten of plagen optreden, dan wordt de oogst vervroegd. Door overmatige bemesting te voorkomen neemt de weerstand van de gewassen toe.
Belangrijke kenmerken biologische veehouderij
In de biologische veehouderij draait het om het welzijn van de dieren. Het aantal vierkante meters waarop de dieren leven is groter en dieren mogen minder op stal gezet worden. Daarnaast moeten varkens, koeien en kippen in de stal beschikken over daglicht en een vrije uitloop naar buiten hebben. Afbranden van snavels bij kippen, castreren van varkens en het afknippen van staarten is verboden. De dieren moeten gevoed worden met biologisch geproduceerd voer.
Voor het toedienen van medicijnen gelden eveneens strenge richtlijnen. Het preventief toedienen van antibiotica is niet toegestaan. Bovendien wordt het gebruik van medicijnen zeer beperkt. Zo mag een vleesvarken maar een keer met medicijnen behandeld worden. Het gebruik van groeihormonen is verboden. Om dieren bij ziekten toch te behandelen wordt meestal gebruik gemaakt van homeopathische geneesmiddelen.
Biologisch-dynamische landbouw
Biologisch-dynamische landbouw, of biodynamische landbouw, is een variant waarbij de antroposofie een belangrijke rol vervult bij de uitvoer. Het is gebaseerd op de principes van filosoof Rudolph Steiner. Er wordt rekening gehouden met de stand van de zon, maan, sterren, planeten en kometen. Deze kosmische krachten hebben invloed op de groei van de gewassen. Daarnaast wordt naast gewone mest, gebruik gemaakt van preparaten die de levenskracht van gewassen ondersteunen. Vaak wordt voor biologisch-dynamische producten het Demeter-keurmerk gebruikt.
