“De mens bezit een zichtbare en een onzichtbare werkplaats. De zichtbare is zijn lichaam, de onzichtbare zijn verbeeldingskracht. De verbeeldingskracht kan helen of ziek maken, al naar gelang de wijze waarop ze wordt ingezet” – Paracelsus, Zwitserse geneeskundige en alchemist 1493-1541.
Imaginatie of anders gezegd, verbeeldingskracht is de werking waarbij men zich om te beginnen een innerlijk beeld maakt om dat vervolgens feitelijk vorm te geven. We doen dit al vele malen per dag. Iemand zegt tegen je: “Stel je nou eens voor dat je die prijs wint?!” Onmiddellijk treedt er in je systeem van alles in werking. In je geest ontstaan als vanzelf de meest fantastische voorstellingen van de reis die je al jaren had willen maken maar het geld niet voor had, je hartslag verhoogt en je bloost van opwinding bij dit idee. Gewoon omdat je het voor je ziet. Als je bedenkt wat je vanavond wilt gaan eten schotelt je verbeeldingskracht je met het grootste gemak een heerlijke maaltijd voor waar je nu al van watertand.
Psychoneuro-immunologie
Dat de kracht van de verbeelding sterk is bevestigen diverse moderne hersenonderzoeken. Die wijzen uit dat beelden een sterkere uitwerking hebben dan woorden. Beelden hebben een duidelijk suggestief karakter. Als we ons een bepaalde situatie met alle mogelijke bedreigingen voorstellen, stijgt of zakt onze bloeddruk, raast ons hart. De huid wordt nat of koud. Dat alles gebeurt zonder dat de betreffende toestand zich daadwerkelijk voordoet. De Psychoneuro-immunologie (PNI) heeft door middel van veel onderzoek bewezen dat beelden invloed hebben op ons lichaam en met name op ons immuunsysteem.
Imaginaire vriendschap
Je verbeeldingskracht spreekt dus volop zonder dat we ons dit per se bewust zijn. In gesprekstherapie kan het werken met deze beelden een heel waardevol onderdeel zijn zodra we ze bewust gebruiken. Beelden spreken andere lagen in onszelf aan dan woorden die vooral inwerken via het denken. Beelden werken in via de ziel. Reden dat kinderen die een meer open en actieve zielsverbinding hebben (dan volwassenen) een imaginaire vriend heel normaal kunnen vinden, en de beeldenwereld uit sprookjes heel direct tot zich kunnen laten spreken.
Aha-moment
Er zijn verschillende manieren waarop we indrukken op ons af laten komen. Bij de één gebeurt dat via gedachten en bij anderen is de verbeeldingskracht sterker ontwikkeld. Ik behoor tot de laatste groep. Als iemand wat verteld zie ik het gelijk als in een film voor mijn geestesoog gebeuren. Deze eigenschap om woorden direct in beelden te vertalen helpt mij in de gesprekssessies met cliënten. Soms raken woorden niet de kern, dan helpt het wanneer je het bedoelde in een beeld kan vatten. Inwerkend op een andere laag kan het zo in het bewustzijn komen.
Het zijn de momenten in een sessie waarop de cliënt even verrast en verstild tegelijk opkijkt: het Aha-moment is aangebroken, een kwartje valt en vanuit het stiltemoment volgt als vanzelf het moment van bewustwording. Wat wezenlijk gebeurd is dat het beeld rechtstreeks inwerkt op de ziel en daar de kern van het besprokene raakt en vanuit de ziel een reactie geeft die door het voorspelbare denken (vaste denkpatronen) heen spreekt. Zonder tussenkomst en vrij dus van oordeels- of andere ideeën.
Tarot
Voor mij is daarom het werken met Tarotkaarten heel waardevol. Specifiek het deck van Hermann Haindl. De afbeeldingen van dit deck sluiten zowel in vorm als kleur zo direct aan op mijn innerlijke beeldenwereld dat ze mij moeiteloos brengen bij dat deel in mijzelf wat mij wil raken en inspireren. Dat is hoe ik Tarot gebruik, de gebruikte methode of deck is een persoonlijke keuze en kan voor iemand anders heel andere zijn.
Helen met behulp van innerlijke beelden
De benaming van ‘onzichtbare werkplaats’ uit het citaat van Paracelsus vind ik persoonlijk het meest treffend wanneer we het gaan hebben over het bewust gebruiken van beelden in een gesprekssessie met als doel stukken in jezelf te helen. Het is wat je doet bij geleidemeditaties. In de sessie leer je de cliënt kennis te maken met zijn of haar innerlijke werkplaats. De plek in de innerlijke belevingswereld waarin hij of zij alles kan creëren wat nodig is bij het helen van innerlijke delen. Een plek die veilig voelt en waar je altijd in terug kan keren, je vragen kan stellen, mediteert, bijtankt, innerlijke reinigingsrituelen kan uitvoeren et cetera. Zo creëert de één een onzichtbare werkplaats met een waterval, waar hij iedere ochtend imaginair alles van de nacht afspoelt om energetisch fris een nieuwe dag in te gaan. Een ander creëert een altaartje waar ze iedere avond even naartoe gaat om te mediteren, contact maakt met de geestelijke wereld en vragen in handen van de kosmos legt. Wanneer je werkt met zo een onzichtbare werkplaats kan je na verloop van tijd merken dat de plek met je mee ontwikkelt. Voorwerpen weglaat waar je aan voorbij bent, en nieuwe beelden brengt waar je aan toe bent. Een prachtige wisselwerking die vanuit je ziel helend naar buiten werkt. In een geleidemeditatie werk ik samen met de cliënt via beelden een vraagstuk uit waarbij ik de rol van ‘reis’-begeleider heb.
Thuisoefeningen, een praktijkvoorbeeld
Werken met beelden is een doeltreffende en praktische methode die thuis makkelijk uitvoerbaar is. Ik geef ze na afloop van sessies dan ook regelmatig mee als thuisoefening. Recent voorbeeld uit mijn praktijk is die van een cliënt die doorgaans goed weet wat hij wil, barst van de capaciteiten maar zich op de één of andere manier altijd in situaties weet te wringen dat hij meerdere keuzes heeft. Met als gevolg dat hij tot niets komt omdat hij niet kan kiezen. Hij vraagt mij hulp bij het doorbreken van dit mechanisme. Hij roept in z’n directe omgeving al heel lang wat hij zo ongeveer wil en hoe hij het naar alle waarschijnlijkheid gaat doen. Hij komt met een bedrijfsplan wat klinkt als een klokje en zie daar: de verwachtingen zijn geschapen, als er vervolgens niets gebeurt ervaart hij dit als druk gezien de hoge verwachtingen die hij zelf bij anderen heeft opgeroepen. Hij wil weg bij dat gevoel van spanning en vlucht in een nieuw briljant plan en het patroon begint van voren af aan. Om nu dit patroon te doorbreken heeft praten weinig zin. Cliënt weet immers exact hoe dit patroon verloopt, hij volgt het immers al jaren. Waar het vandaan komt, ook daarover heeft hij reeds verschillende thema’s doorgewerkt in gesprekken met meerderen, zelfs een psycholoog. Deze cliënt is verbaal sterk en ook zijn denken is zeer sterk ontwikkeld. Ik zie hierin geen ingang om beweging in de zaak te krijgen. Na afloop van de 1e gesprekssessie krijgt hij van mij een thuisoefening mee.
De onzichtbare werkplaats, succes in beeld
Ik vraag hem om in zijn onzichtbare werkplaats het bedrijf wat hij voor ogen heeft neer te zetten, in te richten en zo succesvol te laten zijn als maar mogelijk is en hij mag hier op allerlei manieren vorm aan geven. Ik wil daarbij dat hij daarbij heel bewust zijn gevoel volgt. Hoe voelt dat? Is er angst? Tomeloze energie? Wat doet dit beeld in zijn zielenleven? Ik vraag hem dit tot de volgende sessie 3x per week te doen, een half uur per keer. We doen vooraf samen een korte oefening zodat hij leert hoe hij bij zijn onzichtbare werkplaats kan komen. Na twee weken evalueren we de oefeningen en we hebben een heel ander gesprek als het eerste. Hij oogt minder gespannen, zijn stem klinkt lager en hij kan nu benoemen wat ten grondslag ligt aan zijn patroon. Hij vind het gewoon supereng, juist vanwege de enorme verwachtingen die hij in zijn omgeving heeft geschapen. Dat dit een oorzaak kon zijn had hij wel vaker bedacht. Maar nu, door het succes in een beeld voor zich te zien en hier in een aantal meditaties helemaal van doortrokken te zijn brengt hij vanuit zijn ziel beweging in de stollende angst die zijn groei belemmerde.
Babet M.Ch. Bruns,
natuurgeneeskundig therapeut en schrijver bij Wegwijs in Bewustzijn, Amsterdam.
Foto: aquarian_insight (Flickr, CC BY-SA)
