Hoeveel bloemen zie je op de foto hierboven? Zijn het er een stuk of vijf, of 500? Kijk nog eens goed, hoeveel meeldraden en stampers zie je? De echte kenners weten meteen dat het tweede antwoord goed is. En de anderen hadden dat waarschijnlijk al vermoed, anders was het wel erg makkelijk.
De paardenbloem is namelijk een composiet, ofwel een samengesteldbloemige. Dus wat zo op het oog één bloem is, blijkt een hoofdje te zijn met een stuk of 100 lintbloemen die naar het midden toe steeds kortere linten hebben. In de zwarte bloemknop midden op de foto zitten dus ongeveer 100 lintbloempjes die elk een eigen meeldraad en stamper hebben. Met elkaar staan ze op één bloembodem. Als de bloem uitgebloeid is en je de pluizenbol goed bekijkt, heeft ieder bloempje een eigen zaad met parachute gevormd. Zodat de wind de zaadjes op een droge dag makkelijk een kilometer ver weg voert! Aantrekkelijk, hè, om de natuur hiermee een handje te helpen.
De paardenbloem heeft veel volksnamen, zoals zonnebloem, mollensla, suikerijbloem, melkwied, blaasbloem, boterbloem, pissebedder en pissebloem. Dit laatste vooral in Zuid-Nederland, waarschijnlijk vanuit het Frans: pissenlit. Want inderdaad: de plant is diuretisch, vochtafdrijvend dus je gaat ervan plassen.
Zie voor meer volkse namen de site Pland van het Meertens Instituut, waar meer dan 300.000 namen zijn opgenomen, erg leuk en leerzaam om hier eens een kijkje te nemen als je meer wilt weten over volksnamen voor planten. Die oude namen zeggen namelijk heel veel over de eigenschappen van de plant.
Al die namen duiden erop dat de paardenbloem van oudsher al een uiterst bruikbare plant is, je kan er zo’n beetje alles van eten:
- Van de bloem kan je thee, limonade, gelei, likeur, bier of ijs maken. ook kun je ze gebruiken als smakelijke garnering voor op de sla, taart of soep. (Zie onder voor het recept van limonade.)
- Van de jonge bloemknoppen maak je lekkere kappertjes door ze in te leggen in azijn.
- Van de jonge bladeren kun je eten, helemaal als ze onder een molshoop hebben gelegen en ze bleek zijn gebleven, vandaar de naam molsla.
- Ten slotte kun je de penwortel in de herfst als schorseneer eten.
Dus als je al die pluizebollen in het gras ziet staan, weet dan dat ze een voorbode zijn voor al het lekkers wat volgend jaar gaat komen! Voor iedereen zijn ze onder handbereik. En als je de stap zet om het gewoon te DOEN, kan ook jij ervaren hoe leuk het is om je eigen limonade te drinken of kappertjes te eten.
Recept paardenbloemlimonade
- Pluk van circa 200 bloemhoofdjes de gele lintbloemen af, zonder het groen.
- Breng 1 liter water aan de kook.
- Doe de bloemen erin, even roeren, deksel erop en het vuur uitzetten.
- De volgende dag zeef je de bloemen eruit en voeg 600 gram suiker en 10 gram citroenzuur toe.
- Breng nog even aan de kook en giet de hete limonade in schone flessen. Ook lekker als aperitief met witte wijn of als ijs!
Dit is een bijdrage van Wies Teepe.
Foto: tom_bullock
