De winter komt eraan en ieder bereidt zich daar op zijn eigen manier op voor. Dieren trekken weg of gaan in winterslaap. Andere zijn bezig voedselvoorraden aan te leggen van de bessen en noten die nu volop te vinden zijn.
Je ziet ze nog wel hangen: de vruchten van lijsterbes, meidoorn en rozenbottel, maar veel minder dan een maand geleden. De beukennootjes en kastanjes liggen nu nog deels op de grond. De hazelnoten zijn al allemaal verdwenen, die zijn al opgegeten of zitten ergens verstopt op een goede schuilplaats, onder de grond.
“Als het zonnig is, gaan de planten gewoon door met groeien, ook in de winter!”
Ook planten bereiden zich voor op de komende winter. De meeste bomen en struiken verliezen hun blad na eerst alle nuttige voedingsstoffen eruit gehaald te hebben, wat leidt tot die prachtige kleuren. Voor ons een plezier om naar te kijken, maar wat heeft de boom daar eigenlijk zelf aan? De energie die in het bladgroen zit wil de boom behouden voor hij het blad laat afvallen. Omdat het bladgroen niet oplosbaar is in water, moet het groen worden omgezet in stoffen die dat wel zijn, en die de boom daardoor kan opnemen. Dit is xanthofyl voor de gele kleur, carotenoïde voor oranje, en anthocyaan voor rood en karmozijn. Deze stoffen worden met de sapstroom mee naar binnen gevoerd. Doordat we dit jaar een warme nazomer en herfst hebben, is het blad veel langer dan anders aan de boom gebleven. Met dit extra voedsel versterken ze hun immuunsysteem en worden dus sterker en gezonder. Als al het blad is afgevallen staan alle processen in de boom vrijwel stil en is het wachten op lengen van de dagen…. maar zover is het nog niet.
De kruiden vertragen hun groei en als het al te koud wordt sterven de bovengrondse delen af en overwinteren ze onder de grond, met hun wortelstel of als knollen en bollen. De eenjarige planten doen het nog simpeler: die overwinteren als zaad.
Maar als het zonnig blijft, dan gaan de planten gewoon door met groeien! Zie de brandnetel op de foto hierboven, vorige week genomen. Daar zijn duidelijk nog jonge smakelijke toppen te zien. Voor een eter-uit-de-natuur is er nog volop te vinden. Dankzij de zonnige dagen zijn er brandnetel, hondsdraf, munt, look-zonder-look, smalle weegbree en veldzuring genoeg, om maar eens een paar lekkere wilde groentes en kruiden te noemen. Eén reden om je aan deze regel te houden is dat overtreding forse boetes staan. Maar ieder kan meer redenen bedenken…
Heel veel winters plukplezier toegewenst!
Dit is een bijdrage van Wies Teepe.
