Yoga als brede beweging door de samenleving is een cultuur. Toen ik 20 jaar geleden aan een Yogaopleiding begon wist ik nauwelijks waar ik stond binnen die cultuur. Maar toen ik de yoga voelde in mijn voeten en liezen, in de rek van mijn spieren, de yoga mijn denken over de wereld ging veranderen, mijn adem verdiepte en mij de deur wees naar een binnenwereld, toen pas wist ik dat dat ik dichter bij-echt-kwam. Zo echt als de natuur.
De relatie cultuur en natuur is altijd al een spannende relatie geweest. In de opvoeding van je kinderen, in het verbouwen van groentes, in het omgaan met je tuin, maar ook in de wereld van Yoga.
Op de Yogaopleiding mochten we nadenken over de vraag of Yoga cultuur is. Of is Yoga natuur? En nu bij het schrijven van dit artikel denk ik weer terug aan die vraag. Yoga is niet eens meer een subcultuur, maar een brede beweging. De beweging is niet meer weg te denken uit onze samenleving. De beweging van yoga door de samenleving heen kan je cultuur noemen, maar als je de uitwerking van yoga in je lichaam en in je mind beleefd, dan is dat natuur. Je beleefd de natuur van je eigen lichaam tijdens het doen van Yoga en dat lichaam heeft verschillende lagen. Je hebt een fysiek lichaam, een ademlichaam, een mind lichaam, een intellectueel lichaam, en een lichaam dat gemaakt is van gelukzaligheid. Die verschillende lagen in jezelf worden ook wel sluiers genoemd. Yoga laat je de verschillende sluiers beleven en vernieuwen. Yoga is een pad. Je leert het door het te doen. Je maakt de verschillende lichaamshoudingen. Je ademt volgens richtlijnen. Je mediteert op een object. Je kunt alsmaar verder. En de oude Yoga-geschriften zeggen ons dat het gaat om beheersing, dat het gaat om meester worden over jezelf en dat het gaat om meester worden over je natuur. Belangrijke seksuele impulsen worden onder controle gebracht. Lastige emoties ook. Je wordt dan zoals boeddha, zittend als een brok graniet. Alles onder controle.
Volgens mij is het belangrijk te worden wie je bent. Je bent voortgekomen uit de natuur. Je wordt gevoed door de natuur. Je eet het voedsel gemaakt door moeder aarde, je drinkt het water dat gevallen is uit de hemel, en je ademt de lucht, ingeblazen door God. Net zoals de dieren dat doen. Dieren liegen niet, dieren zijn echt. Een leeuw doet niet alsof hij een muis is. Een muis doet niet alsof hij een leeuw is. Een leeuw is. En een muis is. De leeuw eet vlees, en de muis eet graan. Het is belangrijk om te weten of je een leeuw bent of een muis. Dan volg je je eigen natuur en niet de boeddha-natuur.
Bij mensen is het ingewikkelder. Letterlijk zijn we soms gewikkeld in angsten en complexen. Graag willen we dat verbergen. En dan zijn we niet meer echt. We doen alsof. We voelen niet meer dat we van iemand houden en doen alsof. We voelen niet meer dat we te veel gegeten hebben en scheppen nog een keer op. We voelen niet meer dat we te weinig gegeten hebben, en vasten nog even door. We zien de lucht niet meer of het landschap, maar onze zorgen zien we wel. Ons lichaam wordt een harnas, geschikt om elke aanval te pareren. Yoga rammelt aan dat harnas, op zoek naar echtheid. En dan beleef je de natuur van je eigen lichaam weer. Je voelt dat je er weer bij bent, zo nieuwsgierig als een muis of zo sterk als een leeuw. Ik zelf denk dat yoga een pad is naar de natuur van jezelf, het gaat om echt worden, om worden wie je bent. Het gaat om : ik kies natuurlijk!
Dit artikel is geschreven door Jacqueline Pompe, het Yogahuisje te Overasselt.
