In deze periode dat Corona zo ongeveer het meest gehoorde woord is heb ik veel mensen gezien die zich angstig / gespannen voelen. Ook mij is dit niet vreemd.
Omdat deze gevoelens aan houden in de tijd en langzaam veranderen naar een ondertoon van gevoelens van onveiligheid, spanning, machteloosheid en angst vind ik dat het tijd wordt om er een blog aan te wijden. Aanleiding tot deze blog was het beluisteren van de leerzame lezingen over angst van Karen Hamaker op YouTube.
Wat gebeurt er in de hersenen als je schrikt?
Bij schrikken door intense prikkels of harde geluiden treedt er een reflexmatige fysieke reactie op: de schrikreflex. In een toestand van latente angstgevoelens (bij PTTS) kan die schrikreactie verhevigen.
Stel dat eens je plotseling schrikt; bijvoorbeeld onverwachts wil een motor op de weg vlak voor je auto linksaf en mindert zijn snelheid sterk… Het eerste wat gebeurt is dat de visuele waarnemingsprikkels terecht komen bij de amygdala. In de amygdala wordt de informatie heel snel gescreend “gevaar of niet”. Zo ja, dan wordt razendsnel alles in werking gesteld om te overleven, een natuurlijke en automatische reactie, alle andere acties van het (denkende) brein worden opgeschort.
De amygdala; zijn amandelvormige kernen van neuronen, zijn diep gelegen in de hersenen, maken deel uit van het limbisch systeem en hebben verbinding met bepaalde delen van de cortex: de orbitofrontala cortex en de ventromediale prefrontale cortex. Deze delen van de hersenen hebben een functie in het nemen van effectieve beslissingen en het reguleren van emoties.
Met andere woorden: bij een schrikreactie reageer je onbewust: je overdenkt de situatie niet om zelf een keuze te maken, maar in jou wordt de de kortste weg genomen die naar veiligheid leidt / of naar een gevoel van veiligheid.
Hetgeen waargenomen is en geïnterpreteerd als een gevaar, wordt via de amygdala direct gekoppeld aan de emotie van angst.
Drie onbewuste reflexmatige reacties op angst:
- Vechten
- Vluchten
- Bevriezen
Offline
Een belangrijk gegeven in de hele schrikreactie is dat delen van ons moderne mensenbrein vrij letterlijk “offline” gaan. Bewust nadenken is er dus niet meer bij. Dat gaat te traag; in levensgevaar is snelheid van levensbelang. Het “denkende” deel van je brein komt pas met flinke vertraging weer “online” om het commando over de situatie weer over te nemen.
Bij de schrikreactie komen grote hoeveelheden hormonen in je bloed, om het lichaam in de hoogste staat van paraatheid te brengen. Je lichaam en je brein reageren en functioneren heel anders dan je gewend bent:
- De spieren van handen, armen en benen worden aangespannen.
- De ogen openen zich wijd en de pupillen worden groter; er treedt tunnelvisie op, het vermogen tot visueel volgen gaat verloren. Het overlevingssysteem wil “het gevaar” in het oog blijven houden, het staat geen scannen toe. Je kunt tijdelijk tot 70% van je gezichtsveld verliezen; de omgeving “valt weg”.
- Als het tot actie komt zal deze grof motorisch zijn.
- Het vermogen tot het verrichten van complexe psychomotorische handelingen loopt dramatisch terug: denk aan vingergevoel, en oog-hand coördinatie.
- Het volgen van degene die zich als een sterke leider opwerpt.
- Het bij de groep blijven.
Diffuse angst
In het begin van de Corona / Covid-19 crisis hebben we als bevolking hiermee te maken gekregen. Door de duur van de tijd neemt de heftigheid van de angst af maar verdwijnt niet. Op een lager pitje gaat het verder. Ook wel genoemd: een diffuse angst.
De gevolgen van angst op langere termijn voor ons fysieke gestel en psyche:
- Het lichaam en de psyche krijgt geen of onvoldoende gelegenheid om zich te herstellen.
- De spieren van hoofd nek en rug staan dan voortdurend onder spanning, verzuren en gaan tot klachten leiden.
- Naarmate de tijd vordert worden ook de gewrichten hierdoor gaan leiden.
- Chronische hoofdpijn.
- Slaapproblemen.
- Door de hoge spiegels van adrenaline en cortisol in het bloed raakt het lichaam uitgeput en vermindert de weerstand / immuniteit.
- Hierdoor ontstaat een open deur voor het ontwikkelen van ziektes.
- Nervositeit.
- Angststoornissen.
- Depressies.
Wat kan je hieraan doen?
- Herkennen wat er aan de hand is en waardoor het komt is hierin een belangrijke stap.
- Bewegen op een manier die bij jou past en het liefst buiten.
- Probeer een haalbaar dag- en nachtschema te volgen, zonder dat je dit ritme omdraait.
- Zoek een manier waarop je kan ontspannen en vermijd daarbij de TV en andere schermen. Daarmee ontspan je eigenlijk niet.
- Drink voldoende water en vermijd alcohol.
- Eet regelmatig en gezond.
- Muziek / frequenties raken ons aan buiten ons logisch brein om, en zijn in staat om lastige emoties aan te raken of om te buigen. Zeker ook een goede hulp om in een meer ontspannen emotionele staat te komen. Dat kan werken als een anker.
- Als je het niet alleen aan kan, schakel dan hulp in waar jij vertrouwen in hebt.
Als je hierna een vraag hebt; ik denk graag met je mee.
Warme groet, Corrie
welkom@corriederks.nl
